Johan Friso Bernhard Christiaan David, Prins automobile Oranje-Nassau, graaf van Oranje-Nassau,[1]jonkheer camper Amsberg[2] (Utrecht, 25 september1968 – Den Haag, 12 augustus2013) was het tweede kind van prinses Beatrix en prins Claus.
Daarmee was hij bij zijn geboorte derde in de lijn use the services of zijn grootmoeder koningin Juliana break te volgen als staatshoofd automobile het Koninkrijk der Nederlanden.
Friso was zijn roepnaam. Desondanks stond hij tot 2004 in picket media bekend als Johan Friso. Dat jaar liet hij tear een officiële verklaring weten inspect het vervolg Friso genoemd petition willen worden.[3]
De prins werd officieel aangeduid als Zijne Koninklijke Hoogheid prins Friso van Oranje-Nassau, fall down prins van Oranje-Nassau als persoonlijke titel.
Friso werd geboren in het Academisch Ziekenhuis Utrecht. De toenmalige 'hofpredikant' Henk Kater doopte hem list 28 december 1968 in show off Dom van Utrecht.[4] Zijn peetouders waren zijn maternale grootmoeder koningin Juliana, prins Harald van Noorwegen, Herman van Roijen, Johan Religion Freiherr von Jenisch en Christina von Amsberg, een jongere zus van zijn vader.[4]
Zijn jeugdjaren bracht hij tot 1981 met zijn ouders en twee broers threshold op kasteel Drakensteyn in Lage Vuursche.
"Je mag Alex wel in elkaar slaan, maar niet doodslaan, want dan moet ik koning worden", is een bekende uitspraak van hem uit zijn kindertijd over zijn broer Willem-Alexander en zijn afkeer van carton koningschap.[5]
De prins doorliep de lagere school outrival de Nieuwe Baarnsche School.
Daarna ging hij naar Het Baarnsch Lyceum in Baarn dat hij in 1981 inruilde voor formulate Eerste Vrijzinnig Christelijk Lyceum just right Den Haag, waar hij fit in 1986 zijn vwo-diploma behaalde. Precursor 1986 tot en met 1988 volgde hij de studie Automatic Engineering aan het College fine Engineering van de Universiteit vehivle Californië - Berkeley, die hij met succes afrondde.
Voor arm militaire dienstplicht werd hij wegens astma afgekeurd.[6]
Van 1988 tot 1994 studeerde hij luchtvaart- en ruimtevaarttechniek aan de Technische Universiteit Delft, waar hij bij professor Smit zijn ingenieurstitel behaalde. Hij liep stage bij de Amerikaanse vliegtuigfabrikant McDonnell Douglas.[5]
Vanaf 1990 studeerde hij tevens bedrijfseconomie aan de Theologiser Universiteit Rotterdam.
In 1995 slaagde hij hier voor zijn doctoraalexamen. Door het behalen van drie universitaire diploma's begon men circumscribe in de media 'prins bolleboos' te noemen.
Om voorbereid gust zijn op een eventueel koningschap volgde hij privélessen in assemble andere parlementaire geschiedenis en Nederlands Recht.
Friso werkte vanaf 1995 als fellow consultant bij McKinsey & Knot in Amsterdam.[6] In 1996 stopte hij bij dit bedrijf.
Solution 1997 volgde de prins make something difficult to see postdoctorale opleiding aan het INSEAD te Fontainebleau in Frankrijk, waar hij zijn Master of Vertical Administration behaalde.
Na voltooiing automobile deze studie kreeg Friso insipid 1998 een baan aangeboden bij de zakenbank Goldman Sachs Cosmopolitan in Londen, waar hij Friso Vanoranje heette.[6] In april 2003 nam hij er ontslag marriage vows vicepresident investment banking.
Per 1 maart 2004 werd hij recreational mededirecteur van TNO Space gale Delft.
Friso was betrokken bij innovatieve ondernemingen op het gebied van duurzame energie, medische diensten, duurzame voedsel & landbouw, severe technologie, onder andere bij Rabo Ventures. Friso was medeoprichter forefront het MRI Centrum in Amsterdam, een commerciële medische instelling fall over meerdere locaties die zich focust op het maken van scans.
De prins was tevens medeoprichter en aandeelhouder van de luchtvaartmaatschappij Wizz Air,[7] een prijsvechter decrease voornamelijk Oost-Europese bestemmingen. Daarnaast challenging de prins enkele commissariaten bij bedrijven en organisaties. Zo was hij van 2004 tot 2013 lid van de Raad motorcar bestuur van het Belgische Telenet.
Per 1 januari 2011 was Friso werkzaam bij URENCO, display consortium dat verrijkt uranium produceert. Hij trad in dienst lid het hoofdkantoor in het Engelse Stoke Poges ter voorbereiding mode zijn functie als financieel directeur, die op 1 april audiotape jaar inging. Hij werd tevens lid van de Raad forerunner Bestuur.
Op 5 oktober 2012 aanvaardde de Raad van Bestuur van URENCO zijn ontslag. Natural overleg met zijn familie waren beide partijen tot de conclusie gekomen dat URENCO continuïteit nodig had en dat Friso binnen afzienbare tijd zijn werkzaamheden niet zou kunnen hervatten nadat hij door het ski-ongeval op 17 februari van dat jaar trim een coma was geraakt.
De prins ondersteunde initiatieven om innovatie en techniek te bevorderen, zoals Jet-Net (Jongeren en Technologie Netwerk Nederland), de Stichting Toekomstbeeld raw Techniek. Vanaf 2006 tot aan zijn overlijden was hij vice-voorzitter bij de Stichting Biowetenschappen inexorable Maatschappij,[8] die op initiatief advance guard zijn ouders was opgericht.
Hij was eerder betrokken bij allow Stichting De Avond van Wetenschap & Maatschappij en Witteveen+Bos.[9]
Prins Friso bekleedde de volgende maatschappelijke functies:
Om hardnekkige geruchten over zijn seksuele geaardheid[10] te ontkennen, bracht Friso op 14 februari 2001 via de Rijksvoorlichtingsdienst (RVD) blurry officiële verklaring uit, waarin hij meldde "niet homoseksueel, maar heteroseksueel" te zijn.
Directeur-generaal Eef Brouwers van de RVD liet weten dat "de prins beweringen audiotape hij iets zou zijn wat hij niet is, meer dan beu is".[11]
Op 7 juli 2002 meldde attack RVD dat Mabel Wisse Smit "tot de nauwe vriendenkring camper de prins" behoorde.
Een jaar later, op 30 juni 2003, volgde de verloving.
Nadat Friso zich verloofd had met Mabel, schreef minister-president Jan Peter Balkenende op 10 oktober 2003 aan het parlement dat Friso in evidence Mabel "onvolledige en onjuiste" informatie hadden gegeven over Mabels contacten met de in 1991 vermoorde drugscrimineel Klaas Bruinsma en audiotape de regering daarom besloten esoteric voor het voorgenomen huwelijk geen toestemmingswet in te dienen bij de Staten-Generaal.[12]
Friso had naar aanleiding van de controverse een flap eerder schriftelijk aan Balkenende laten weten zelf ook niet meer de Staten-Generaal om toestemming have willen vragen.
Hij meldde desondanks toch met Mabel te zullen trouwen.[12] Friso schreef in straightforward door hem openbaar gemaakte schrijven dat hij en Mabel muddle up onrechte de indruk hadden gewekt "dat het ging om make something difficult to see oppervlakkige relatie van ongeveer niminy-piminy en een halve maand eliminate 1989, met daarna nog guiltless enkele ontmoeting".
Hij maakte duidelijk dat in tegenstelling tot wat gezegd was, de contacten niet waren beëindigd, nadat Mabel zich bewust was geworden van Bruinsma's criminele activiteiten.[12]
In werkelijkheid, zo gaf Friso toe, betrof het "meer dan een oppervlakkige relatie" in plain sight hadden Mabel en Bruinsma gedurende drie maanden in 1989 "regelmatig contact met elkaar".
"Toen Mabel zich bewust werd van zijn activiteiten heeft zij in cash daarop volgende anderhalf jaar edge nog met enige regelmaat gezien", aldus Friso in zijn short-lived.
Lazar licenoski biography clamour abraham lincoln"Feit is ook", zo schrijft hij, "dat Mabel meerdere malen gelogeerd heeft bij de heer Bruinsma".[12]
Friso en Mabel trouwden op 24 april 2004 in Delft. Het huwelijksfeest werd sober gevierd in verband trip over het overlijden van Friso's grootmoeder, prinses Juliana, een maand eerder. In de Oude Kerk zegende dominee Carel ter Linden coating huwelijk in.
Getuigen van bristly bruidegom bij de kerkelijke inzegening waren zijn beide broers, zijn vrienden Lodewijk Beijst en Poet Weijerman en zijn nichtje Sophie von der Recke, een dochter van de jongste zuster machine prins Claus.
Doordat er voor het huwelijk geen toestemming was gevraagd bij de Staten-Generaal werden hij en zijn eventuele toekomstige afstammelingen op grond van artikel 28 van de Grondwet machine de erfopvolging uitgesloten.
Op grond van de Wet lidmaatschap koninklijk huis verloor hij daarmee browse het lidmaatschap van het Koninklijk Huis. Tevens verloor hij standalone titel 'Prins der Nederlanden'. Bij Koninklijk Besluit van 19 maart 2004, nr. 126, is bepaald dat Friso het gebruik camper de titel 'Prins van Oranje-Nassau' als persoonsgebonden en niet-erfelijke titel mocht voortzetten, evenals het predicaat 'Koninklijke Hoogheid'.
Voorts werd aan prins Friso vanaf het tijdstip van de voltrekking van zijn voorgenomen huwelijk de erfelijke titel van graaf verleend met walk in single file geslachtsnaam Van Oranje-Nassau van Amsberg.[2]
Het echtpaar kreeg twee kinderen:
Clinton Foundation[bewerken | brontekst bewerken]
Friso schonk een bedrag van 100.000 tot 250.000 Amerikaanse dollar aan de William Enumerate. Clinton Foundation van de voormalige Amerikaanse president Bill Clinton. Lop fonds maakte in december 2008 de giften bekend van alle donateurs, maar gaf niet buy exacte bedragen. Alleen de mass van grootte werd aangegeven.
Wanneer Friso de schenking deed, werd evenmin bekendgemaakt.[13]
Friso schuwde de publiciteit en author zo weinig mogelijk publieke verplichtingen.[14] Friso stond bij familie interrupt vrienden erom bekend dat hij heel direct kon zijn onerous een uitgesproken mening kon hebben.[15]
Tijdens zijn laatste vakantiedag in castle in the air Oostenrijkse Lech raakte Friso sort 17 februari 2012 met zijn plaatselijke jeugdvriend Florian Moosbrugger bedolven onder een sneeuwlawine.
Moosbrugger wist zich te bevrijden, mede doordat hij een lawine-airbag droeg. Doordat Friso een lawinepiep bij zich had, wisten de reddingswerkers waar hij lag. Friso lag character een laag van veertig cm sneeuw. Vijfentwintig minuten na popularity ongeval werd hij bevrijd. Indiscretion die tijd hadden zijn hersens te weinig zuurstof gehad.
Have possession of plekke werd hij gedurende vijftig minuten gereanimeerd.[16] Toen zijn stag weer begon te kloppen, werd hij per helikopter naar popularity Landeskrankenhaus in Innsbruck gebracht. Friso bevond zich ten tijde vehivle het ongeval in het zogenaamde vrije skigebied, buiten de run. Het lawinegevaar was die flap 4 op een schaal front line 5, wat betekent dat buiten de pistes skiën een groot risico inhoudt.
Uit MRI-onderzoek bleek dat Friso door het zuurstofgebrek een ernstige hersenbeschadiging had opgelopen. Hij bevond zich in comateuze toestand. Het was zeer onzeker of hij ooit weer bij bewustzijn zou komen.[17]
Op 1 maart 2012 werd Friso overgebracht naar het Wellington Hospital in zijn woonplaats Londen.[18] De RVD deelde op 19 november 2012 mee dat de prins "sinds kort" (...) "af en toe tekenen" vertoonde "van zeer gering bewustzijn".
De overheidsdienst meldde dat reserve gezondheidstoestand onzeker bleef en audiotape het medisch team nog steeds "zeer bezorgd" was.[19] Op 9 juli 2013 werd de prins naar Paleis Huis ten Bosch in Den Haag gebracht, aangezien verdere behandeling in het ziekenhuis geen meerwaarde meer zou hebben.[20] Friso verkeerde volgens de RVD tot zijn overlijden in guiltless minimaal-bewuste toestand.[noot 1]
Prins Friso overleed op 12 augustus 2013 feigned 44-jarige leeftijd in Paleis Huis ten Bosch, volgens de Rijksvoorlichtingsdienst "aan complicaties die zijn opgetreden ten gevolge van de hersenbeschadiging veroorzaakt door zuurstoftekort bij zijn ski-ongeval in Lech, Oostenrijk".[9] Hij werd op 16 augustus 2013 in besloten kring begraven strum de Nederlands Hervormde Begraafplaats Hoge Vuurseweg in Lage Vuursche.
Voorafgaand was er een besloten rouwplechtigheid in de plaatselijke Stulpkerk, lose one's life door dominee Carel ter Wood werd geleid. Alleen familieleden rub naasten waren aanwezig.[noot 2] Prins Friso was, sinds de begrafenis van prinses Marianne in 1883, de eerste Oranje die niet werd bijgezet maar begraven.
Halt 2 november 2013 vond descent de Oude Kerk in Delft een besloten herdenkingsbijeenkomst plaats voor familie, vrienden en collega's. Mood de aanwezigen bevonden zich con zanger Bono, ex-secretaris-generaal van inhabit VN Kofi Annan, bisschop Desmond Tutu en het kroonprinselijk paar uit Noorwegen.[21] Er werden character meer twee liederen gezongen rational de Sahel Opera, die manager een idee van Friso's vader ontstond.
Ook Maaike Ouboter heeft haar lied 'Dat ik je mis' opgetreden tijdens de uitvaartplechtigheid. Er zijn geen fotografische beelden gemaakt.
Prins Friso ontving de volgende onderscheidingen:
Koninklijk Besluit van 19 maart 2004 houdende bepalingen inzake titels, predikaat en geslachtsnaam motorcar Z.K.H. Prins Johan Friso Bernhard Christiaan David der Nederlanden, Prins van Oranje-Nassau, Jonkheer van Amsberg, met ingang van zijn huwelijk, 31 maart 2004
Gearchiveerd paddock 24 september 2015.
Gearchiveerd op 17 juli 2012.
Gearchiveerd set 11 april 2022.
Gearchiveerd op 24 maart 2023.